Justi Lipsii de bibliothecis syntagma[29]

Ill[ustrissi]mo et excell[entissi]mo principi Carolo duci Croiio et Arschotana, principis. Imperii, eqviti Aurei Velleris

Hoc De Bibliothecis quod scripsi, lllustrissime Princeps, ipsum ire ad te ambiebat, vix me mittente. Quis nescit te eximium inter Belgii proceres esse, qui harum rerum elegantia et studio capiatur? Itaque cum alia artium veterum instruis et adornas, tum Nummos et Bibliothecas maxime. De quibus istis Commentarium hunc concepi et digessi, non voce sed facto tuo incitatus, qui vidi quam magnorum illorum Regum sive Heroum exempla, in conquirendis aut propagandis talibus, aemuleris et assequare. Assequare, inquam, quid mirum? Omnia magna et ampla in te, aut juxta te, quem Deus, Natura, Fortuna, omnibus ornatum voluere, excellere rebus. Stirpem tuam video? A regibus est. Opes? Paene regiae. Animum? Plane regius. Et quid nisi altum ac magnificum illo concipis, factis promis? Ad longinqua non eo, una Heuria tua, huic urbi in ore atque oculis, fidem facit, quam nihil nisi strirpe, opibus, animo isto dignum cogites ac patres. Quae tua ibi opera? Ingenio cum ingenio loci pugnas ac superas, ardua in plana, haec in ardua deducis, sed omnia ad normam et decorem dirigis, alter, ut verbo dicam, Belgicus Lucullus. Non indignare, lllustrissime Princeps, cum illo componi: vera aestimatione, inter raros magnosque fuit, bellis victoriisque in florente aetate Celebris et mox inclinante, ad quietem et ad se inclinauit, id est animum et studia coluit, atque opes in praesentium ac posterorum delectationem sive usum impendit. Ab illo Bibliothecarum Romae praecipuum exemplum; ab illo eruditi in sermone, mensa, domo habiti; ab illo denique Praetoria et amoenitates structae, quae et Principis rei Romanae postea frui utique aestimarunt. Tu, inquam, noster Princeps imitaris. Nam in caligine hac rerum temporumque, patriae et Regi opera laudabiliter navata, copiis triumphisque ductis; vergente iam aevo, portum hunc quietis et te respicis, et ab extemis ad eingeschlossene Namen interna, id est vere bona, reducis. Inter varios autem secessus, Heuriam, Academiae nostrae hoc suburbanum, eligis et eam magnificis, ut dixi, operibus, quid nisi in artium ingeniorumque praecipue usum, adornas? Audeo dicere, tua ilia aedificia, ambulacra, horti, fontes, arboreta, nobis structa aut sata et non solum qui nunc sunt, fruuntur, id est transeunt, adeunt, ineunt, sed et qui venturi, facient, venturi autem, vel hujus oblectationis deinceps, non Lovanii solius, causa. Omitto alia et interiora, quae augendo vel ornando huic Athenaeo cogitas: magnifica et te Principe digna, sed in tempore magis promenda. O, igitur, curae et quietis felicem! Persevera et ista te, ilia nos pasce, cum aeterno bono tuo simul et fama. Nos certe, qui publice loquimur aut scribimus, id est famae quidam praecones, caelo tuum nomen feremus, ipsum te Deus inferet, justus arbiter et munerator meritorum.　

Voveo, lllustrissime Princeps.　

Aeternum tuus　

J. Lipsius,　

Lovanii, XII Kal. Iul. MDCII. AD